Alevle kesme üfleçlerinin kullanımında, elle kullanım ile makinada kullanım arasında farklar bulunur. Elle
kesmede, özel kesme kalitelerine ulaşılamaz. Yardımcı donanımlar olarak “sürme arabaları”nın kullanımıyla:
meme ile saç yüzeyi arasında sabit bir meme aralığı ve hızlı bir ilerleme sağlanması mümkün hale gelebilir.
Elle kesme üfleçleri için diğer yardımcı donanımlar olarak, örneğin yuvarlak kesmelerde kullanılabilecek
pergeller mevcuttur. Makinayla kesme işleminde, başka yardımcı ve özel donanımların kullanımıyla,
yüksek değerli kesme kalitelerine ulaşılabilmektedir.
Bir kesme işlemine başlarken, parça kenarı ve parça ortası olmak üzere iki başlangıç yeri söz konusudur.
2.7.1. Parça Kenarından Başlama
Parça kenarından başlama durumunda, bu bölge tavlama aleviyle tutuşma sıcaklığına kadar tavlanır.
Daha sonra kesme oksijeni sevkedilir ve üfleç sabit meme-saç mesafesiyle ve mümkün olduğu kadar
sabit bir hızla kesme yönünde hareket ettirilir.
2.7.2. Parça Ortasından Başlama
Parça ortasından başlama halinde (Şekil 2,30) öncelikle aşağıdaki sırayla bir deliğin açılması
gerekir:
39
Şekil 2.30. Kesme işlemine parça ortasından başlamada
delik açma işlemi
– Malzeme, tutuşma sıcaklığına kadar tavlanır:
– Üfleçteki kesme oksijeni ventili yavaşça açılırken, aynı anda üfleç kafası parçadan hafifçe yukarı
kaldırılır;
– Üfleç yavaşça ilerleme hareketiyle, parçadan gerekli kesme uzaklığına getirilir:
– Kesme huzmesi malzeme içinden geçerek delik oluşur ve kesme hızı normal seviyesine
çıkarılır.
Modem alevle kesme makinaları, otomatik olarak delik açan bir sistemle donatılmıştır. Böyle
makinalarda, aynı anda birden fazla üfleçle çalışabilmek ve her üfleç ile delik açabilmek
mümkündür. Modern alevle kesme memeleri için, yaklaşık 130 mm’lik parça kalınlıklarına kadar özel
delik açma tablaları mevcuttur.
2.8. Kaynak Ağızlarının Hazırlanması
Birbirine kaynak yapılacak çelik parçalarda ağızların hazırlanmasında en yaygın kullanılan ağız
formları V-, U ve X formlarıdır. Birbirine kaynak edilecek kenarların hazırlanması, oksijenle keserek
veya oyuk açarak gerçekleştirilebilir. Doğrusal Yarım-V- veya V-ağızlar standart kesme memeleri
kullanılarak ve genellikle mekanize edilmiş şekilde yapılır. U-ağzı üzere özel olarak tasarlanmış kesme
memeleri kullanılan oksijenle oyuk açma tekniğiyle oluşturulur.
Uygun boyut ve toleranslara ulaşmak ve standart kaynak tekniklerinin gereklerini yerme getirmek
amacıyla, levhaların kenarlarının hazırlanması çoğu uygulama için gereklidir. Kaynak ağzı açma işlemi,
tek veya birkaç üflecin aynı anda kullanımıyla gerçekleştirilebilir. Yarım V-ağız elle yapılabilirken, Vağız,
kesme parametrelerinin kontrolünün gerçekleştirilebilmesi bakımından en iyi şekilde makina ile
yapılır. İki veya üç üfleçle kesim yapılırken meme ile parça arasındaki mesafenin sabit tutulabilmesi
için özel levha hareket düzenekleri kullanılır.
Yarım V ağız açmada üflecin öntavlama ısısının miktarı, en önemli faktördür. 15:
‘den küçük
ağız açılarında ön tavlama ısısında oluşan kayıp, ihmal edilebilecek boyuttadır. Ağız açısı 15°’den
büyükse, öntavlama alevinden parçaya transfer olan ısı, ağız açısı büyüdükçe azalır. Özellikle 25
mm’den kalın parçalarda oluşan kayıplar nedeniyle son derece büyük ısılar gerekir. En iyi sonuçlar,
memenin parçaya mümkün olduğu kadar yakın tutulması halinde ve yüksek oksijen/yanıcı gaz oranları
kullanılarak elde edilmektedir. 300
‘den büyük ağızlarda özel üfleç memelerinin kullanımıyla gerekli
ilave ısıl kapasiteye ulaşılabilmektedir.
Kesme üflecine ek olarak, sadece öntavlama alevi sağlayan ilave bir üflecin parçaya dik
olarak tutulmasıyla son derece hızlı ağız kesme işlemler yapılabilmektedir. Bu yöntemde tek üfleç
kullanımına oranla daha az ısı kaybı oluşmaktadır.
En iyi kesme yüzeyi kalitesi, genellikle en yüksek kesme hızlarında elde edilmez. Kesme
yüzeyinin düzgünlüğü, genellikle düşük hızlarda çalışmada artar. Daha yüksek kalitede yüzey
düzgünlüğü elde etmek için kesme hızı düşürüldüğünde, üst kenarların erimemesi için öntavlama
alevlerinin azaltılması gerekir.
pozisyonlarını göstermektedir. Şekillerde A ve B ile gösterilen üfleçler arası mesafelerin tayininde saç
kalınlığı, meme boyutu ve kesme hızı göz önüne alınır. Kesme üfleçleri, kesme oksijen
demetlerinin kesme işleminde herhangi bir kesinti oluşturmayacak şekilde yerleştirilir. A veya B
mesafelerinden biri veya her ikisi de çok büyükse, arkadaki üfleç, öndeki üflecin kesme yarığına
uzanamaz. Bu durum oksijen demetinin öndeki üflecin kesme yarığına doğru sapmasına ve
dolayısıyla kesme yüzeyinin oyulmasına neden olur. Bu ise pürüzlü bir yüzey oluşumuna ve
genellikle hazırlanan kenarın alt tarafına ince bir cüruf sırasının yapışmasına yol açar.
Kaynak ağızlarının çok açılı olması halinde özel düzeneklerin kullanılması gerekir.
Oksijenle yakarak kesme, alaşımsız ve düşük alaşımlı çeliklerden mamul parçalarda pürüzsüz ve parlak
kesim yüzeylerinin elde edilmesinde veya son derece kalın yapı elemanlarının kesilmesinde kullanılabilir.
Ancak yüksek alaşımlı çeliklerin veya demir dışı metallerin kesilmesi, yine kaynak dikişlerindeki çatlak, cüruf
kalıntıları veya diğer hataların uzaklaştırılması gibi kesme işlemleri, ayrıca sadece metallerde değil, beton
ve kayalarda delik açılması, imalatta karşılaşılan durumlardır. Bu gibi uygulamalarda sadece oksijenle
yakarak kesme işlemi yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle böyle malzemelerin oksijenle kesilmesinde özel
teknikler geliştirilmiştir. Bu bölümde, oksijenle yakarak kesme yönteminin özel teknikleri verilmiştir.